انباشت و پراکندگی زباله در سواحل، حاشیه راه ها و عرصه های جنگلی غرب مازندران با ورود میلیون ها مسافر و گردشگر چهره زشتی بر سیمای زیبای این مناطق گردشگری بخشیده است که برنامه ریزی نهادهای مربوط برای جمع آوری و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی لازمه برون ررفت اینگونه چالشها است.
شهرستان‌های غرب مازندران با برخورداری از جاذبه‌های منحصر به فرد طبیعی و تاریخی به گفته کارشناسان گردشگری اطلس تمام نمای گردشگری ایران است که هر مسافر و گردشگری داخلی و خارجی کافی است یکبار از این اقلیم دیدن کند تا مجذوب زیبایی‌های آن شود.
غرب مازندران که سالانه پذیرای میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی بوده به اعتقاد کارشناسان مشاهده انبوه زباله در گوشه و کنار سواحل، دامنه ها و راه های ارتباطی در واقع ظلم مضاعف بر محیط و سیمای سواحل زیبای این منطقه است که باید برای برون رفت از مشکل تدابیر ویژه ای از سوی فرمانداران و شهرداران اتخاذ شود.
وجود آبشارها، آب های سرد و گرم معدنی، بوستان های جنگلی، غارها، چشمه‌ها، دریاچه، یادمان های تاریخی، صدها مراکز اقامتی و پذیرایی و تفریحی و به ویژه نزدیکی کوه، دریا و جنگل این منطقه را به عنوان قطب مهم گردشگری در کشور و حتی جهان مطرح کرده است.
افزون بر ۳۰ درصد جمعیت سه میلیون و ۴۰۰ هزار نفری استان مازندران در شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، تنکابن عباس آباد، کلاردشت و رامسر واقع در غرب مازندران سکونت دارند و آب و هوای جلگه‌ای معتدل، مرطوب و کوهستانی سرد و نیمه مرطوب این منطقه برای مسافران و گردشگران جذاب است.
کوه و دریا و جنگل های غرب مازندران در هر موسمی با جلوه‌گری زیبایی های گوناگونش در واقع اطلس تمام نمای نقاشی الهی است و مناظر بی بدیل آن هر بیننده‌ای را به تامل وا می‌دارد که متاسفانه پراکندگی زباله ها سیمای سواحل این منطقه را زشت کرده است.
شماری از کارشناسان حوزه گردشگری پراکندگی زباله ها در سواحل غرب مازندران را ظلم مضاعف بر صنعت گردشگری منطقه می دانند که تاکید دارند که برای رفع این چالش باید فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و نهادهای مربوط نیز برنامه ریزی اصولی کرد.
به گفته سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری این استان نخستین استان مسافرپذیر در تعطیلات نوروزی امسال اعلام شده است. این رتبه به معنی این است که باید برای خدمات رسانی به مسافران در همه بخش ها از جمله زباله های آنان نیز باید چاره اصولی اندیشید.
قاسم عزیز زاده گرجی یادآور شد از ۴۵ روز قبل ستاد اجرایی خدمات سفر استان متشکل از ۱۵ کمیته تخصصی در استانداری تشکیل و همچنین ۲۲ ستاد شهرستانی با مسئولیت فرمانداران برای خدمات دهی مناسب به مسافران شکل گرفت.
بنا بر این آمار مازندران اولین استانی است که تعداد مسافران از نظر اقامت را داراست که بیش از ۱۰ میلیون نفر شب اقامت در هفت روز اول فروردین وارد این استان شدند که بیشتر این مسافران به غرب این استان سفر کرده اند.
حال که غرب مازندران در همه فصول بوی عطر عاشقی می دهد، پاییزش بوی رنگ و رخ الهی شناور است و بهارش که طراوتش دوچندان بوده و از این نمونه های متعالی جذاب گردشگران در این منطقه کم نیست اما باید قدر این میراث طبیعی به ویژه سواحل زیبای آن را دانست و با نریختن زباله علاوه بر حفاظت تام و تمام آن از تنوع ویژگی های آن بهره کافی برد.
شماری از اهالی این پرسش را مطرح می کنند که چرا غرب مازندران باید از زخم پراکندگی زباله های مسافران در رنج باشد؟ چرا گردشگر این دیار باید زباله اش را بعد از استفاده از این مواهب طبیعی بریزد؟ آیا رها سازی زباله در هر منطقه از دریا، کوه و جنگل رواست؟ آیا امکانات جمع آوری زباله نظیر سطل آشغال در همه نقاط سواحل فراهم است؟ چرا مسوولان امر در ایام تعطیلات نظیر نوروزی امکانات و نیروهای انسانی مربوط و متناسب با حجم میلیونی مسافران در نظر نمی گیرند؟ چرا تابلوها و بنرهای اطلاع رسانی حفظ محیط زیست در این مناطق دیده نمی شود؟ در علم جدید گردشگری دنیا امروز هم باید از حضور مسافران بهره برد و هم از زباله های آنان، چرا برای زباله های مسافران از جمع آوری آنها گرفته تا بهره برداری دیگر کم توجهی می شود.
در زمان حاضر در برخی از نقاط ساحلی غرب مازندران مشاهده انواع پلاستیک، قوطی های پلاستکی نوشابه و کنسرو و انباشت زباله ها علاوه بر آلودگی آب، چهره زشتی به دریا بخشیده است.
افزایش سه برابری تولید زباله در تعطیلات نوروزی
بر اساس آمار موجود روزانه به طور متوسط در شرایط عادی افزون بر چهار هزار تن زباله در مازندران تولید می شود که در فصول ورود مسافران و گردشگران، این میزان تولید به ۲ تا سه برابر افزایش می یابد.
در زمان حاضر به خاطر نبود کارخانه های مدرن زباله سوز و زیرساخت های نوین مربوط، زباله های تولیدی مناطق روستایی و شهری بدون تفکیک و جداسازی در محیط زیست مازندران به‌ویژه در مناطق جنگلی و حوضه های آبریز استان دفع می شود. به گفته کارشناسان از این زباله ها گازهای مختلف تخریب کننده محیط زیست متصاعد و شیرابه سمی تولید می شود که این مساله از عوامل خسارت باری است که می تواند شمال کشور را از جنگل تهی کند.
نکته مهم دیگر این که در مازندران به دلیل حاصلخیزی زمین برای کشاورزی و نیز بالابودن سطح آب زیر زمینی وجود دارد، زمین کافی برای دفن زباله موجود نیست که با این توصیف نیز مراکز دفن زباله های شهری استان در مناطق جنگلی، زراعی و حاشیه رودخانه ها قرار داشته که ظرفیت آن ها برای دفن زباله اشباع شده است.
در همین ارتباط کارشناس بهداشت محیط در غرب مازندران گفت: در ایام تعطیلات نوروزی هر سال موضوع زباله بیشتر از سایر مباحث در این منطقه گفته و مشاهده می شود که باید برای این مشکل نیز تدابیر ویژه ای اندیشید چراکه زباله به محیطی زیست مربوط بوده و این بخش نیز دارای حساسیت زیادی است که توجه همگان را به خود جلب می کند.
محسن ستایش افزود: مشکل زباله در ایام گردشگری که دوچندان می شود با برنامه ریزی اصولی از سوی نهادهای مربوط و اطلاع رسانی و فرهنگی سازی قابل حل بوده این که چرا این موضوع هر سال تکرار می شود جای تامل است.
وی خاطرنشان کرد : صاحبنظران امر معتقدند استفاده از کیسه های نایلونی و ظروف یک بار مصرف پلاستیکی و رها سازی آن ها در سواحل به مرور منابع آبی و خاکی را تهدید می‌کند که این معضل در شهرهای غرب مازندران و حتی عرصه های طبیعی بیشتر مشاهده می شود.
نکته دیگر این که مسوولان امر در شهرستان های غرب مازندران باید آمار مربوط و متمرکز از مقدار انباشت زباله در سواحل و دامنه های جنگلی و راه های منطقه ارایه کنند تا هم اهالی و هم مسافران بدان واقف باشند و با این نوع اطلاع رسانی از پیامدهای ریختن زباله در محیط زیست حساسیت ایجاد کنند.
به اعتقاد کارشناسان حوزه بهداشتی ورود میکرو پلاستیک های ناشی از تجزیه ناقص زباله ها در زنجیره غذایی جانوران دریایی سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل فُک، لاک پشت و پرندگان دریایی را از بین می برد و برای کاهش خطر باید از پلاستیک های مناسبی که قابلیت جذب در طبیعت دارد؛ استفاده شود.
علاوه بر این، پراکندگی زباله در سواحل، عرصه های جنگلی غرب مازندران و طول راه های ارتباطی منطقه به طور قطع بتدریج بر صنعت گردشگری منطقه تاثیر نامطلوب خواهد گذاشت که به تاکید صاحبنظران امر باید برای رفع این مشکل فراگیر در منطقه چاره اندیشی کرد.
یک نمونه از پراکندگی زباله در سواحل عباس آباد غرب مازندران می توان اشاره کرد که این مشکل به حدی بود که شبکه های اجتماعی کلیپی در این همین ارتباط انتشار دادند که خوشایند صنعت گردشگری غرب مازندران نیست.
نمونه دیگر از انباشت زباله را می تواند در بخشی از سواحل شهر تنکابن و محمود آباد اشاره کرد که شماری از اهالی و مسافران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نسبت به این معضل فراگیر و تاثیر آن بر محیط زیست ابراز گلایه کردند.
نمونه های متعدد دیگر پراکندگی زباله را می تواند به سواحل شهرستان نور، نوشهر، چالوس، رامسر اشاره کرد که ظلم مضاعف بر این مواهب طبیعی و الهی است که هر بیننده ای را نگران و ناراحت می کند که چرا در عرصه آگاهی بشر باید زباله را در محیط های نظیر سواحل و جنگل و دریای ریخت و بی تفاوت بود.
همگان بی تفاوت نباشیم
این بی تفاوتی نسبت به ریختن زباله در هر مکانی در شهرستان های گردشگر پذیر مازندران ظلم مضاعف و نابخشودنی بر محیط زیست بوده که کارشناسان معتقدند برای برون رفت این منطقه از زباله نیازمند فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و برنامه ریزی نهادهای ذیربط است.
البته برخی از شهرداری های منطقه ساحلی غرب مازندران نسبت به پاکسازی سواحل از زباله برنامه ریزی موقت دارند که این راهبرد نیز باید در طول سال به ویژه در ایام گردشگری مستمر تکرار بشود تا دغدغه ای در این ارتباط وجود نداشته باشند.
برخی از کارشناسان می گویند نهادهای این شهرستان های ساحلی غرب مازندران باید طرح جمع آوری زباله با مشارکت مسافران و گردشگران و اهالی را هر ماه اجرایی کند تا بتدریج فرهنگ سازی بشود.
حتی پیشنهاد می شود که همایش مربوط به زباله را در شهرستان های ساحلی خزر برگزار کنند تا نسبت به نریختن زباله و ظرف یکبار مصرف در طبیعت و سواحل نیز فرهنگ سازی بشود و یا در چنین ایامی کارگاه جهادی جمع آوری زباله ها در غرب مازندران تشکیل بشود تا در همگان اعم از بومیان تا مسافران حساسیت ایجاد کند.
غرب مازندران با امکانات محلی خدمات ملی می دهد
شهرستان های غرب مازندران در زمان حاضر با امکانات محلی خدمات ملی و بین المللی می دهد که ضروری است مسوولان امر علاوه بر داشته برنامه های علمی خدمات رسانی در همه حوزه ها به گردشگران داخلی و خارجی باید از مسوولیت اجتماعی و ظرفیت های دیگر گردشگران برای حل چالش های فرارو از جمله زباله در سواحل و توسعه منطقه استفاده شود.
در کنار داشتن برنامه ریزی برای برون رفت شهرستان های غرب مازندران از مشکلات فرارو از جمله زباله، ترافیک، تخریب محیط زیست و عرصه های طبیعی باید تدابیری اتخاذ شود تا بکارگیری نقش مشارکت اجتماعی گردشگران و مسافران به یک گفتمان تبدیل شود که برای تحقق این مهم باید کارهای جهادی انجام بشود تا شرایط موجود را برای دستیابی به توسعه همه جانبه تغییر داد.
با این وجود، مشکل زباله در غرب مازندران به دلیل شکنندگی و حساسیت های محیط زیستی و همچنین گردشگر پذیربودن همواره یکی از مهم ترین دغدغه اهالی و دوستداران محیط زیست بوده است که نه تنها چهره زیبای سواحل و طبیعت بکر منطقه را زشت کرده بلکه پیامدهای زیست محیطی را به یادگار می گذارد.
طبق گزارش های رسمی به طور میانگین روزانه سه هزار تن زباله در استان مازندران تولید می شود که در برخی از ایام سال به ویژه ایام گردشگری این رقم به ۲ برابر افزایش می یابد، پراکندگی زباله در حاشیه و حریم راه ها، رودخانه ها، سواحل و عرصه های مرتعی و جنگلی نه تنها خسارت زیست محیطی به منابع می زنند بلکه چهره غرب مازندران را به عنوان سرسبزترین خطه کشور با زشتی ناراحت کننده ای مواجه کرده است.