در میان مجموعۀ رسانههای دیداری، شنیداری و مکتوب؛ نقش مطبوعات به عنوان کانون ثبت وقایع در یکصد سال گذشته غیر قابل انکار است. با وجود تنوع در رسانهها، هنوز مطبوعات در کانون توجه محققان و پژوهشگران قرار دارد. روزنامهها اگرچه با رقبای سرسختی چون شبکههای اجتماعی و سایتهای خبری روبرو هستند؛ با این حال افراد زیادی وجود دارند که همچنان مایل به خواندن روزنامه هستند و روزنامه همچنان یکی از محبوبترین ابزار رسانهای برای مردم است. از ویژگیهای روزنامه به عنوان یکی از رسانههای ارتباط جمعی، قابلیت ماندگاری آن برای نسلهای آینده است و همین امر سبب شده که به مثابۀ مرکز ثبت وقایع و آینهای از میراث فرهنگی و منبع اطلاعات مورد توجه قرار گیرد.
روزنامه، نشریهای است که به شکل چاپی یا آنلاین و بهطور مرتب و منظم تهیه، چاپ و پخش میشود و بی هیچ قید و شرطی، اخبار و اطلاعات را در دسترس عموم مردم قرار میدهد. دهخدا در لغت نامۀ خود مطبوعات را روزنامه ها و مجله های چاپ شده توصیف کرده است. گردآوری روزنامه ها از همان روزهای آغازین انتشار مطبوعات در ایران مورد توجه بوده و بر تهیه و حفظ آن ها تاکید شده است. در شمارۀ اول روزنامۀ وقایع اتفاقیه آمده “لازم است که کل امنای دولت ایران و حکام ولایات و صاحب منصبان معتبر و رعایای صادق این دولت، این روزنامه ها را داشته باشند.”
می توان گفت، آرشیو مطبوعات شامل روزنامه، مجله و سالنامه هایی است که از قدیمی ترین روزنامۀ چاپ شده تا بسیاری از نشریات در حال چاپ را در بر می گیرد. این مرکز وظیفه دارد نشریات و مطبوعات شهری، استانی و کشوری، خبرنامهها، نشریات دانشجویی، مسجدی و دانشآموزی، نشریات الکترونیکی، کتابهای مطبوعاتی و بریدههای جراید، سالنامه، تقویم و دیگر نشریات در زبانهای مختلف را گردآوری و نگهداری کند. آرشیو مطبوعات حرم مطهر امام رضا (ع)، تنها آرشیو بزرگ و فعال در ناحیۀ شرق کشور است که زائران می توانند در کنار زیارت مضجع شریف امام هشتم شیعیان، فرصت مطالعه و بهره مندی از هزاران نشریۀ فراهم شده از سراسر ایران و جهان را به زبان های مختلف داشته باشند. این مرکز، بزرگترین مرکز آرشیو مطبوعات در ایران از نظر تعداد، آمار و ارقام عناوین مطبوعاتی است و از قدیمی ترین روزنامۀ چاپ شده در ایران و برخی نقاط جهان، نسخه هایی را شناسایی و جذب کرده است.
شایان ذکر است، در آرشیو مطبوعات حرم مطهر، بیش از 4000 عنوان نشریۀ نفیس مربوط به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی موجود است. قدیمیترین اثر در این مجموعه، نخستین روزنامۀ چاپ شده در ایران است. تصویر تک شماره ای از روزنامۀ کاغذ اخبار مربوط به سال 1212 شمسی؛ دورۀ کامل روزنامۀ وقایع اتفاقیه در سال 1229 شمسی؛ روزنامۀ انگلیسی The Illustrated London News، قدیمی ترین روزنامه مصور جهان مربوط به سال 1849؛ مجله المقتطف، قدیمی ترین مجلۀ عربی دنیا مربوط به سال 1876؛ دورۀ کامل سالنامه ایران، قدیمی ترین سالنامۀ چاپ ایران در سال 1260 شمسی و دورۀ کامل قدیمی ترین نشریۀ فرانسوی زبان ایران با نام Écho de Perse که در سال 1885 میلادی در تهران منتشر شده و بسیاری از روزنامه و مجله های در حال چاپ ایران، در آرشیو غنی مطبوعات حرم مطهر در دسترس محققان و پژوهشگران است.
همچنین روزنامۀ علميۀ دولت عليّه ايران (1287ق)؛ نشریۀ وقايع عدليه (1287ق)؛ نشریۀ دانش (1299ق)؛ روزنامۀ حبل المتين كلكته در هند (1311ق)؛ روزنامۀ تربيت (1314ق)؛ نشریۀ الاسلام (1320ق) و مجلۀ ايران كوده (1323ش)؛ تنها تعدادی از هزاران نشریۀ نفیس موجود در آرشیو مطبوعات حرم مطهر هستند.
در واقع، این آرشیو با دارا بودن مجموعۀ بیمانندی از نشریات پزشکی ایران و جهان در حوزههای مختلف پزشکی و با جذب نشریات دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یکی از غنیترین آرشیو نشریات پزشکی در ایران است.
به طور کلی می توان گفت، نشریات آرشیوی حرم مطهر به بیش از 70 زبان مختلف در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان است که بیش از 29 هزار عنوان نشریه به زبان فارسی، ترکی، کردی، 5 هزار عنوان به زبان های لاتین و 1000 عنوان به زبان عربی و اردو جذب آرشیو مطبوعات حرم مطهر شده است و استان های تهران، خراسان، اصفهان، آذربایجان، قم و فارس صاحب بیشترین تعداد نشریه در این آرشیو هستند و بیش از 70 درصد مجموعۀ آرشیو از طریق اهداء، واسپاری، وقف و نذر جذب شده است.
آرشیو مطبوعات حرم مطهر، واقع در ضلع شرقی دوربرگردان طبرسی، ساختمان سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی،
همه روزه به جز ایام تعطیلات رسمی، پذیرای پژوهشگران، محققان وعلاقهمندان است.