شهر مشهد؛ یکی از مهمترین مقاصد زیارتی و گردشگری در میان مسلمانان است و سفر به مشهد از بهترین سفرهای زیارتی به شمارمیآید .هنگامی که دلباختگان حضرت رضا (ع) از اقصی نقاط کشور و دنیا، به حرم مطهر رضوی مشرف می شوند، هدف آنها حرم و زیارت می باشد؛ در صورتی که حرم مطهر امام رضا (ع) جاذبه های دیدنی بسیاری دارد که در زمرۀ آثار و میراث فرهنگی و دینی این مرز و بوم قرار دارد و علاوه بر آن، بخشی از جاذبه های سیاحتی مشهد هم محسوب می شود. یکی از این جاذبه های سیاحتی، موزه های حرم مطهر یا موزه های آستان قدس رضوی می باشد. این موزه ها، یکی از نفیس ترین و مهم ترین موزه های ایران است که بناهای تاریخی آن، جلوهگر شش قرن تزئینات و معماری دورۀ اسلامی است و اشیای تاریخی آن نشان دهندۀ انواع هنرها و صنایع دستی ساخته شده در ده قرن اخیر میباشد. موزه های حرم مطهر، با نمایش آثاری ارزشمند و گرانبها از ادوار مختلف تاریخ، یکی از بزرگ ترین و غنیترین موزههای جهان اسلام به شمار میرود که توسط هنرمندان در قرون گذشته خلق شده و در معرض دید علاقهمندان گرفته است. از زمان تأسیس موزۀ آستان قدس رضوی در سال 1324 شمسی، تاکنون مجموعههای بسیار ارزشمندی از نسخ خطی و چاپی و اشیای موزهای به حرم مطهراهداء شده است که حجم عظیم آثار اهدایی و وقفی، موجب تأسیس موزههایی در سایر شهرهای ایران شده است و هم اکنون حرم مطهر، چهار موزۀ وابسته در کشور دارد که شامل موزه ملی ملک در تهران، موزه وزیری در یزد، موزه آیتالله مدرس در کاشمر و موزه رفسنجان در استان کرمان میباشد.
موزۀ آستان قدس رضوی، با داشتن مجموعههایی چون موزۀ حرم؛ موزۀ تمبر و اسکناس؛ موزۀ نجوم و ساعت؛ موزۀ سلاح های سرد و گرم، موزۀ مدال، موزۀ ظروف، موزۀ آبزیان، موزۀ هنرهای تجسمی، موزۀ سکه، موزۀ فرش، موزۀ قرآن و نفایس، موزۀ نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، موزۀ آثار اهدایی مقام معظم رهبری، موزۀ آثار اهدایی استاد فرشچیان، موزۀ مردم شناسی و کتابخانۀ تخصصی هنر و موزه داری، در صحن کوثر واقع شده است. این موزه ها با بیش از یک میلیون بازدید کننده در سال، یکی از بزرگ ترین، غنی ترین و پرطرفدارترین مجموعه های موزه ای در ایران است و در زمرۀ جاذبه های سیاحتی و گردشگری مشهد به شمار می رود.
موزۀ مردمشناسی (حمام مهدی قلی بیک)
موزۀ مردمشناسی حرم مطهر، در سال ۱۳۸۵ شمسی در حمام تاریخی مهدی قلی بیک افتتاح شد. این حمام در سال ۱۰۲۷ هجری قمری، توسط «مهدی قلی بیک جانی قربان، امیر آخور شاه عباس صفوی» همراه با املاک دیگری وقف آستان قدس رضوی شد و از دوره صفویه تا سال ۱۳۶7 شمسی، نزدیک به چهار قرن دایر بوده است. مساحت آن حدود 2000 متر مربع و یکی از بزرگترین حمامهای ایران است که شامل بخشهای سربینه، میاندر، گرمخانه، خزینه، استخر آب سرد، تون یا آتش خانه میباشد. زیباترین قسمت این حمام سربینه آن است که هشت ستون سنگی، پوشش گنبدی آن را استوار نگه داشته و سه غرفه برای پوشیدن و قرار دادن لباسها جهت مردم عامه و یک شاهنشین جهت طبقه اشراف در آن وجود دارد. موزه مردمشناسی، خارج از حرم مطهر، در سمت راست سردر غربی صحن جامع رضوی یا باب الهادی واقع است.
كتابخانۀ تخصصي هنر و موزهداری
كتابخانه تخصصي هنر و موزه داری حرم مطهر، دارای مجموعهای غنی از منابع دست اول و دوم در موضوعات متنوع هنر و موزهداری و همچنین مرکز اطلاعرسانی کارآمدی در حوزۀ هنر برای دانشجویان، پژوهشگران و محققان میباشد.
موزۀ حرم مطهر امام رضا علیه السلام در ضلع شرقی صحن کوثر واقع است و پذیرای عموم زائران و مجاوران عزیز می باشد.