خیال پردازی چه تاثیری بر سلامت روان دارد؟

چه در ترافیک گرفتار باشیم و چه در جلسه کاری حضور داشته باشیم، گاهی اوقات ذهن ما برای مدت کوتاهی در خیالات پرسه می زند. ممکن است به یک مرخصی ضروری یا خوردن غذای مورد علاقه خود فکر کنید. این افکار به محیط اطراف مربوط نمی شود. همه افراد تمایل دارند برای لحظه ای از واقعیت فاصله بگیرند و وارد دنیای تخیل شوند. به نظر می رسد خیال پردازی فعالیتی است که با توجه به فشارها و استرس زندگی، همه ما نیاز داریم تا آن را تجربه کنیم و این امکان را به ما می دهد تا برای دقایقی آرام شویم. اما آیا رویاپردازی می تواند برای سلامت روان ضرر داشته باشد؟

رویاپردازی چیست؟

رویاپردازی یک فعالیت ذهنی است که در آن افراد در خیالات خود غرق در فانتزی ها یا افکار خوشایندی می شوند که به محیط اطراف یا کاری که انجام می دهند ارتباطی ندارد. دکتر راهول رای کاکار (روان ‌پزشک) می‌گوید: خیال پردازی دور شدن از واقعیت و ورود به دنیای تخیل است که اغلب از کسالت، آرامش یا صرفاً سرگردانی ذهن ایجاد می‌شود.

فواید خیال پردازی چیست؟

خیال پردازی می تواند برای شما مفید باشد. بر اساس مقاله ای که در سال 2020 در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم امریکا منتشر شد، رویاپردازی ممکن است به تقویت خلاقیت کمک کند؛ زیرا افراد هنگام رویاپردازی می توانند سناریوها و احتمالات جایگزین را در ذهن شناسایی و بررسی کنند.

خیال پردازی با فراهم کردن فضای ذهنی برای تعمق در راه حل ها و در نظر گرفتن دیدگاه های مختلف به حل مسئله کمک می کند. خیال پردازی همچنین با فرار موقت ذهن از فشارهای زندگی روزمره می تواند باعث ایجاد آرامش و رهایی از استرس شود.

چه زمانی رویاپردازی می تواند برای شما مضر باشد؟

در حالی که رویاپردازی گاه و بی گاه، طبیعی و حتی مفید است، اما خیال پردازی بیش از حد یا غیرقابل کنترل می تواند نشان دهنده مشکلات اساسی سلامت روان باشد. این روان پزشک می گوید: رویاپردازی افراطی ممکن است در عملکرد روزانه، راندمان کاری و روابط افراد تأثیرگذار باشد و منجر به ایجاد احساس بی تفاوتی، نارضایتی از زندگی و مشکلاتی در تمرکز بر کارهای مهم شود.

رویاپردازی ناسازگار چیست؟

رویاپردازی ناسازگار به وضعیتی اطلاق می شود که در آن رویاپردازی بیش از حد، مخل زندگی روزمره فرد می شود. افراد مبتلا به خیال پردازی ناسازگار اغلب ساعت ها را در خیال پردازی سپری می کنند به طوری که به مسئولیت ها و تعاملات اجتماعی شان لطمه وارد می شود. این رفتار نوعی مکانیسم مقابله ای برای فرار از واقعیات زندگی و پناه بردن به دنیای درونی فرد است.

علائم رویاپردازی ناسازگار عبارتند از:

• صرف زمان زیادی برای رویاپردازی تا مرز نادیده گرفتن وظایف یا تعهدات مهم.
• مشکل در کنترل میل به رویاپردازی.
• تجربه آشفتگی یا اختلال به دلیل رویاپردازی
• علیرغم تلاش‌هایی که انجام می‌شود، فرد نمی‌تواند رویاپردازی را متوقف یا محدود کرد.

دلایل رویاپردازی ناسازگار چیست؟

دلایل روشنی برای رویاپردازی ناسازگار شناخته نشده است، امّا عوامل متعددی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. دکتر کاکار می‌گوید: این موارد شامل مشکلات روان‌شناختی زمینه‌ای مانند افسردگی، اضطراب یا ضربه روحی روانی، و همچنین ویژگی‌های شخصیتی مانند سطح بالای تمایل به خیال پردازی یا گرایش به گریز است. عوامل محیطی مانند استرس، بی حوصلگی یا انزوای اجتماعی نیز می توانند در این امر نقش داشته باشند.

چگونه رویاپردازی ناسازگار می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد؟

بر اساس مقاله منتشرشده در مجله بین‌المللی سلامت روان و اعتیاد (IJMH) در سال ۲۰۲۲ ، بین خیال ‌پردازی ناسازگار و گستره حوزه‌های آسیب‌شناسی روانی، از جمله اضطراب و اختلالات افسردگی، ارتباط وجود دارد.

در اینجا به برخی از اثرات منفی آن بر سلامت روان و سلامت کلی فرد اشاره شده است.

• رویاپردازی ناسازگار ممکن است احساس تنهایی، خود بیگانگی و نارضایتی از وجود را تشدید کند.
• دوره های طولانی رویاپردازی می تواند منجر به کاهش راندمان کاری، ایجاد اختلال در عملکرد اجتماعی و مشکلاتی در حفظ روابط فرد شود.
• در موارد شدیدتر، این گونه رویاپردازی باعث ایجاد یا بدتر شدن سایر مشکلات سلامت روان مانند اختلالات اضطرابی، افسردگی و اختلال کم توجهی- بیش فعالی ADHD می شود.

برای کنترل رویاپردازی ناسازگار، می توانید تکنیک های ذهن آگاهی را برای افزایش توجه به لحظه حال تمرین کنید. همچنین می‌توانید اهداف و برنامه‌های خاصی را برای متمرکزماندن تعیین کنید. همچنین باید برای مسائل اساسی مانند اضطراب یا ضربه های روحی با متخصصان سلامت روان در ارتباط باشید.

منبع: healthshots