موضوع آب شرب یکی از اصلیترین نیازهای هر شهر و آبادی است. سرزمین ایران در طول تاریخ منطقه ای کم آب به شمار می آمده است اما بارش های موسمی همواره در ایام مختلف سال بخش قابل توجهی از نیازهای آبی را تامین میکرده است. در دهه های اخیر وضعیت آب یا تنش های آبی در ایران و سطح کشورهای منطقه مورد توجه و هشدار کارشناسان قرار گرفته است و در طول ماه ها و سال های اخیر شاهد چالش های متعددی در تمام نقاط کشور به جهت دشواری تامین آب بوده ایم. همزمان تغییرات اقلیمی با عوض شدن کیفیت بارش ها همراه شده است و در هفته های اخیر شاهد بارش های سیل آسا در نقاط استان های مختلف کشور از جمله قم بودیم. در حال حاضر استان چهارمحال و بختیاری و شهرکرد به اثر همین سیل ها با گل الود شدن سرچشمه ها یا منابع اصلی تامین اب خود مواجه شده و چند روزی است اب به بحران این شهر بدل شده است.
برای شهرکرد سه طرح پدافندی آبرسانی به این شهر و روستاهای در مسیر پس از گل آلود شدن چشمه کوهرنگ آغاز شد که پس از یک هفته تلاش شبانه روزی در مرحله نهایی و اجرایی قرار گرفته است. از ساعات اولیه بروز مشکل در آبرسانی به شهرکرد به دلیل گلآلود شدن چشمه کوهرنگ، وزارت نیرو با تمام توان و فراخوان امکانات 22 استان برای حل مشکل وارد عمل شد. طی 8 روز گذشته عملیاتهای مختلفی به صورت شبانهروزی انجام شده تا آب مورد نیاز شهر هرچه سریعتر تأمین شود.
گرچه شرایط فعلی در استان کهکیلویه و بویراحمد برامده از باران های سیل آسا است اما بطور کلی اوضاع ابی ایران در وضعیت مساعد و رو به بهبودی به سر نمی برد و باید حوادث جاری در نقاط مختلف درس عبرتی برای مدیران در دیگر استان ها شود تا از هم اکنون تدابیر لازم اتخاد گردد.
در حال حاضر معاون بهرهبرداری و توسعه آب شرکت آبفای استان قم، از وجود پروژههای آبرسانی به مناطق محروم و روستاهای حومه قم خبر داده که با تخصیص اعتبارات لازم در حال انجام هستند. کمبود آب در این روزهای فوران آتشفشانی، به اصلی ترین چالش اکثر استانها تبدیل شده و گریبان بسیاری از شهرهای کشور را گرفته است که قم نیز از این ماجرا مستثنی نبوده و اغراق نیست اگر بگوییم تأمین آب، بزرگترین دغدغه و مشکل استان قم است.
قم با مساحت حدود ۱۱ هزار کیلومتری در منطقهای کویری کشور قرار گرفته و از جهت بارش نزولات آسمانی، در ردیف استانهای کم بارش قرار دارد؛ با این شرایط متأسفانه آب در این منطقه گرم و خشک سخاوتمندانه مصرف میشود و شهروندان به بحران کم آبی توجه لازم ندارند و اهتمام جدی به امر صرفه جویی وجود ندارد.
سرانه مصرف آب در شهر قم را ۱۶۹ لیتر در شبانهروز است که این میزان بالاتر از استانداردهای کشوری و جهانی است و میزان متوسط بارش در استان قم نیز ۶۰ درصد کمتر از میزان میانگین کشور است و منابع آب سطحی و زیر زمینی پاسخگوی استان نیست و همین عوامل نشان میدهد که قم از جمله استانهای با شرایط بحرانی در تأمین آب شرب است. در سالهای اخیر سرانه مصرف آب شرب در استان قم تا ۱۲ درصد نیز افزایش یافته و در حال حاضر ۸۰ درصد آب استان از منابع سطحی شامل سدهای کوچری و ۱۵ خرداد تأمین میشود و شرایط اقلیمی و کاهش بارندگی در حوزه آبریز مربوط به این دو سد، افت شدید حجم ذخیره مخزن آنها را به دنبال داشته است. در اکثر سفرههای آب زیرزمینی موجود در استان قم، افت سطح آب و کاهش کیفیت آب به یک پدیده دائمی و مستمر تبدیل شده، به گونهای که میانگین افت سطح ایستایی در استان حدود ۱ متر و در بعضی نقاط به ۲ متر در سال نیز میرسد.
اوایل دهه 90 شمسی بود که پروژه بزرگ ۱۱۰۰ میلیارد تومانی آبرسانی به استان قم از سرچشمه های دز با هدف انتقال آب به میزان ۱۸۱ میلیون مترمکعب در سال برای تأمین آب شرب شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، سلفچکان و شهر مقدس قم افتتاح گردید و از آن به بزرگ ترین و مهم ترین طرح انتقال آب کشور با حضور رئیس جمهور یاد شد که یکی از پیچیده ترین طرح ها در نوع خود در خاورمیانه لقب گرفت و این نوید داده شد که می تواند ذائقه مردم قم را پس از انتظار طولانی شیرین کند..
طرح قمرود یکی از طرح های بزرگ انتقال آب بین حوضه ای محسوب می شد که به دلیل گستردگی و تنوع استفاده از سازه های آبی در طول ۲۸۰ کیلومتر، یکی از طرح های استثنایی کشور اعلام شد. اما اکنون بعد از سپری شدن یک دهه همچنان کم آبی منطقه قم را تهدید می کند و مسئولان در تلاش برای غلبه بر چالش های پیش رو هستند. از این رو حوادث آبی در دیگر استان های کشور همواره باید زنگ خطر را برای مدیران استان قم که در صدر استان های گرفتار در تنش ابی هستند به صدا دراورد.